‘We leiden hier nog altijd op, nog steeds voornamelijk vrouwen’ 

Een was- en strijklokaal, een theorielokaal, een naailokaal, alles was in de Landbouwhuishoudschool in Oldeberkoop aanwezig om van de boerendochters in de omgeving goed opgeleide vrouwen te maken. ‘En uiteraard was er ook een kooklokaal. Daar begeven we ons nu’, zegt Harm Harms, zittende in zijn woonkamer.

Hij is samen met zijn vrouw Meinie Wardenier de eigenaar van de oude school, nu Hawar Textielinstituut genaamd.

Het is 1929 wanneer de eerste steen gelegd werd van de latere Landbouwhuishoudschool. Het was een verrijking voor de regio, zo spreekt burgemeester Van Nijmegen Schonegevel in een persbericht dat Harms erbij pakt. Het dateert uit het jaar van de oprichting. ‘Mijn vrouw en ik vinden de historie erg interessant.’ Dat bewijst zich tevens als Harms enkele foto’s tevoorschijn tovert. Het zijn foto’s die in diverse jaren genomen zijn. Zo wijst hij op een veel kleiner gebouw dan de huidige. ‘Voorheen betrof het slechts twee lokalen aan de straatzijde.’

Extra lokaal

Op een tweede foto, uit 1939, staat directrice Venekamp voor het schoolgebouw. ‘Dat is het jaar dat er aan de achterzijde een extra lokaal werd gerealiseerd. Het zou later als kooklokaal gaan fungeren.’ En weer ruim tien jaar later, in 1950, werd er een verdieping op gebouwd voor een groot naai- en theorielokaal en een woning voor de directrice.

Aansluiting voor keukentjes

Vrouwen uit de hele omgeving kregen er les. Ze kwamen uit Makkinga, Elsloo, Jubbega, iedereen kwam naar Olderberkoop om geschoold te worden, weet Rimmy de Boer uit Oldeberkoop. Ze ging zelf naar de school en is op visite bij de huidige eigenaars. ‘Op deze plek kookten we. We zaten met ongeveer 20 meisjes in één klas’, vertelt ze. Harms vult haar aan: ‘Die aansluitingen voor keukentjes zitten er nog steeds. We hebben de vloer er overheen gelegd. Daarom ligt hij iets hoger dan de rest van de begane grond.’ De Boer heeft het over kleine aanrechten en een deur naar de achtertuin. ‘Op die plek bevond zich onze groentetuin. We moesten alles leren.’ De Boer zat drie jaar op de Landbouwhuishoudschool voordat ze haar examen haalde in 1972. Een jaar later werd de school opgeheven en had het 44 jaar te boek gestaan als vooraanstaand en gespecialiseerd onderwijs. Er werden rond die tijd nieuwe manieren van onderwijs gehanteerd, waardoor het schooltje ter ziele ging.

Geneeskrachtige stenen

Kort na het sluiten van de school, werd het een korte tijd als peuterspeelzaal gebruikt en een tijd later betrok een bedrijf dat zich specialiseerde in geneeskrachtige stenen het gebouw. Heel wat anders. De Krater, zo heette het. Het heeft er tot plusminus begin van deze eeuw in gezeten. Daarna was het een paar jaar in handen van iemand die er bedrijfstrainingen hield, waarna het leeg stond tot de huidige eigenaars in 2004 op zoek waren naar een geschikt pand voor hun onderneming.

Hawar

Beiden waren ze docent in Friesland. Harm op de landbouwschool en Meinie doceerde meerdere vakken. ‘Geschiedenis, Nederlands en Textiel’, somt ze op. ‘Het laatstgenoemde was een gespecialiseerd vak.’ De landbouwschool van Harm en het textiel, ofwel naaien, komt wel heel dichtbij de oorsprong van de oorspronkelijke Landbouwhuishoudschool, waar ook naaien geleerd werd. ‘Tijdens onze onderwijscarrière zetten wij in 1981 Hawar op.’ Hawar, naar de eerste letters van Harms en Wardenier. In hun atelier aan huis in IJlst werkte Meinie met textiel, Harm tekende en schilderde voornamelijk. ‘Het staat dichtbij ons.’ Het vormde zich tot het bewerken en kleuren van textiel. De twee verfden en viltten stoffen en maakten accessoires. Op een gegeven moment zo goed dat zij samenwerkten met een Belgische modeontwerpster, die nog altijd couture op de markt brengt. ‘De modeontwerpster waarmee we samenwerkten verkocht haar collectie samen met onze accessoires via de Pret-a-Porter in Parijs wereldwijd.’

Onderwijs trekt minder

Gelijktijdig ontstond in de 80- er jaren de Spin- en Verfkrant, nu het magazine Vezel dat sinds 1995 door het koppel wordt gemaakt en uitgegeven. Vezel, dat elk kwartaal verschijnt, heeft inmiddels bijna 3000 abonnees. ‘We gaven steeds vaker cursussen, les, lezingen, verkochten hoogwaardig materiaal, kortom: we groeiden uit ons jasje. Daarbij speelde ook dat het onderwijs ons alsmaar minder aantrok.’ De twee gingen met vervroegd pensioen en focusten zich vervolgens op Hawar en de textielkunst. ‘We zochten een nieuw onderkomen. Eigenlijk meteen waren we van de oude school gecharmeerd’, stelt Wardenier.

Opgeknapt

Ze lopen door de gang, die de lokalen met elkaar verbond – de originele, bruinroodkleurige tegeltjes liggen er nog – naar de voorkant van het gebouw. ‘We hebben de boel meteen opgeknapt. Het voormalig was- en strijklokaal werd meteen na onze aankoop geopend als winkel’, gaat Harms verder. Ze verkopen er alleen van zijde al meer dan 150 soorten. ‘We hadden een onderneming en die moest doordraaien.’ In het theorielokaal bouwde het stel een expositieruimte. De ruimte wordt vijf keer per jaar opnieuw ingericht met nieuw werk. En in de gang zit een textielcafé. ‘Velen weten niet wat wij hier doen. Door een café te starten, proberen we de drempel te verlagen. Er worden na onze verbouwing onder meer demonstraties gehouden, er is een koffietafel, een bieb, een archief, het is één en al gezelligheid’, laat Wardenier weten. ‘We hopen veel mensen te verwelkomen en over ons bedrijf te leren.’

Appartement

Intussen gaan ze gewoon door met de andere werkzaamheden. Gastdocenten prefereren de plek van Hawar boven vele andere plaatsen. Waarom? ‘Ze geven ons vaak aan dat ze het prettig vinden om zichzelf terug te kunnen trekken. Dat doen zij in de oude woning van de directrice. We hebben er een appartement van gemaakt. Daarnaast mogen de gastdocenten vrij gebruik maken van ons atelier en cursisten gaan naar lokale B&B’s. Ideaal.’ Het uit zich in topkunstenaars die uit de hele wereld naar Oldeberkoop komen om een cursus te geven. ‘In 2018 was er nog een school uit Qatar dat specifiek les wilde krijgen van de gastdocent die ons gebouw aanwees als ideale plek. Het is bijzonder, vinden wij ook.’

Specialisten

In 2017 gaven de twee zelf les in Ramallah in Palestina, in mei 2018 in New York, in oktober 2018 sprak Harm Harms op een symposium in Azerbeidzjan. Oud leerling De Boer loopt via de trap naar het voormalige naailokaal. ‘Nog niets veranderd’, duidt ze. En eenmaal in het naailokaal, nu atelier, vindt het drietal Mariken Biegman, kunstenares uit Jubbega. Ze huurt permanent werkruimte in het atelier. Vandaag werkt ze aan een project dat ze in opdracht voor het Fries Museum maakt. ‘We willen van Hawar een plek voor alle geïnteresseerden maken, een plek waar specialisten terecht kunnen en samenkomen’, verkondigt Wardenier. Harms: ‘Ik denk dat we op de goede weg zijn.’

In Hawar kun je op vrijdag en zaterdag vrij naar binnen lopen. Dan zijn de deuren geopend van 13:00 tot 17:00 uur. Naast een winkel is er een expositieruimte. Hawar is te vinden op Oosterwoldseweg 33 in Oldeberkoop.

Fotocredits:

Henk Vondeling

Verder zoeken in onze database