Wandel door vervallen tuinen en overwoekerd kassencomplex in Frederiksoord

Thematuinen, hovenierstuinen en architectentuinen, het barstte ervan in Frederiksoord. Sinds 1884 volgden duizenden leerlingen praktijklessen aan de tuinbouwschool. Een gerenommeerde school. In 2005 sloten de deuren van de school voorgoed en raakte het complex in verval. Een wandeling van 1,5 kilometer leidt je door de tuinen, het kassencomplex – beiden erg verwilderd – en valt er onderweg te lezen over de geschiedenis.

Over hoe Frederic Henri Louis van Swieten, gepensioneerd Majoor der Cavalerie in Delft – Majoor Van Swieten – zijn vermogen naliet aan de Maatschappij van Weldadigheid. Op 1 december 1881 schrijft hij naar het bestuur van de maatschappij dat zijn enig kind vier maanden daarvoor was gestorven en dat zijn vrouw ook reeds was overleden. Van Swieten wilde zijn geld nalaten en dat daarvan een modelhoeve werd gerealiseerd. In december 1883 kwam er 40.000 gulden beschikbaar voor de tuinbouwschool.  De school opende in 1884.

De Tuinen van Weldadigheid vormden de basis voor het praktijkonderwijs. Ooit was er een rotstuin, een Franse tuin, een Engelse, kassen en bakken voor bloemen, eenjarige sierplanten, vaste planten en groente. Er groeiden leibomen, fruitbomen en een pinetum was er ook aanwezig.

Het was ’s lands eerste tuinbouwschool, één van zes hectare groot en het complex heette de Gerard Adriaan van Swieten Tuinbouwschool, vernoemd naar de zoon van de majoor. De wandeling, de Van Swietenroute, start op de parkeerplaats van museum De Proefkolonie op Majoor van Siwetenlaan 1A in Frederiksoord. Volg vanaf daar de oranje bewegwijzering.

Na een klein stukje lopen via de Majoor van Swietenlaan, de hoofdader door het dorp, kom je aan bij de tuinbouwschool. Tuinbeelden verwelkomen je bij de entree. Je loopt vanaf daar een ronde over het complex, niet de hele zes hectare, een deel ervan, te beginnen bij een schooltje. Omdat kinderen van kolonisten in 1818 niet welkom waren op de school in Vledder startte meester Jan Hessels van Wolda in Frederiksoord met het lesgeven in zijn vrije tijd. Oprichter van de Maatschappij van Weldadigheid, generaal Johannes van den Bosch, nam hem daarna aan als verantwoordelijke voor het onderwijs. Je kunt ook nog even naar binnen gluren in de school (een replica). Het kassencomplex volgt, althans een deel daarvan. Er stonden op het terrein een stuk meer kassen. Tegenwoordig zijn de kassen uitermate geschikt voor urbex (urban exploring), het fotograferen van oude en vervallen plekken. Wat je aantreft in de kassen zijn planten, die inmiddels tot het dak en verder zijn gegroeid. Ook het gangpad is compleet overwoekerd. Er doen geluiden de ronde dat er plannen zijn om de kassen weer op te knappen.

Het glazen lokaal wordt ingeruild voor de buitenlucht, waar de bordjes je langs bomen met naambordjes leiden, langs oude landschapstuinen en zitjes. Vervallen modern is daarvoor de juiste omschrijving. Ervaar hoe snel een gerenommeerd en vooruitstrevend bedrijf in verval raakt als er een tijdje niet meer naar om gekeken wordt tijdens de Van Swietenroute. Toegang is op eigen risico. Honden mogen mee tijdens de route, mits aangelijnd.

Deze route is goed te combineren met de Sterreboschroute (groene bewegwijzering). Deze route is drie kilometer vanaf het startpunt, ook op de parkeerplaats, maar zodra je de tuinbouwschool uitloopt, kun je ook de weg oversteken en vanaf daar de groene pijltjes volgen.

Kijk hier voor meer wandel– en fietsroutes.

Fotocredits:

Henk Vondeling