Cultuur
Kampen Ybenheer en Oranje in Fochteloo zijn in ere hersteld
Twee houten paaltjes in het inmiddels uitgedunde bos markeren de plaats. Daar op het terrein van voormalig kamp Ybenheer werd elke maand op de 25e dag ’s morgens met groot ceremonieel de vlag van de republiek Maluku Selatan (RMS) gehesen.
De vlag kan nu weer in de top, want de kampen Ybenheer en Oranje in Fochteloo zijn in 2018 volledig heringericht.
De bezoekers die het terrein betreden, krijgen aan de hand van informatiepanelen een indruk hoe het ooit was. Er zijn enkele originele restanten van de beide kampen te zien. Tot de renovatie werden die door de natuur overwoekerd en waren bijna onbereikbaar.
Een grote ijzeren pijp die boven de grond uitsteekt is één van die tastbare herinneringen. Op de plaats waar de buis zichtbaar is, werd begin jaren veertig van de vorige eeuw het eerste gebouwtje van kamp Ybenheer geplaatst. Er werd een nortonput gebouwd om grondwater op te pompen. Het grondwater bleek heel veel ijzer te bevatten. Het moest worden gefilterd. Daarom is er destijds een filtergebouw omheen gebouwd.
De oorspronkelijke ingang van Ybenheer was overwoekerd door onkruid, distels en boompjes. Dat is verwijderd en een gedeeltelijk geasfalteerd pad loopt nu het bos in. De paden werden weer open gemaakt en bij de poort is een hek gemaakt. En verder bevindt zich onder meer de ondergrond van een barak.
De kampen kregen diverse functies. De meest schrijnende periode is in 1942. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende Ybenheer als één van de meer dan veertig joodse werkkampen die ons land telde.
In juni van dat jaar moesten 72 joodse mannen uit Den Haag zich er melden om dwangarbeid te verrichten. Later kwamen daar nog eens 100 joden bij. Ze werden verplicht te spitten in het Fochteloërveen en later om aardappelen te rooien.
In de nacht van 2 op 3 oktober is het kamp door de nazi’s ontruimd. De Joden moesten lopend naar Assen en werden daarna in kamp Westerbork op de trein gezet naar de gaskamers van Auschwitz. Bijna niemand van hen overleefde de oorlog. In 2002 kwam op initiatief van stichting joodse werkkampen ter herdenking een monument op de locatie van Ybenheer.
Dat Ybenheer ooit een werkkamp voor Joden is geweest, wisten weinig mensen. De periode die meer bekend was, dateert uit de jaren 50 en 60 toen de barakken in Ybenheer en het naast gelegen Oranje werden gebruikt als woonoord voor Molukse ex-militairen en hun gezinnen. Van die periode zijn veel foto’s bewaard gebleven. Bovendien zijn in Ooststellingwerf nog diverse Molukkers te vinden die in de barakken woonden.
De kampen Ybenheer en Oranje zijn te vinden aan de Veenweg in Fochteloo.
Geïnteresseerden kunnen in Vledder een barak zien die ooit in Ybenheer stond. De woonruimte is omgedoopt tot kijkdoosmuseum. Wie erin kijkt – dat kan dag en nacht en zeven dag per week gratis – ziet hoe de inrichting er destijds uitzag.
Fotocredits:
– Rens Hooyenga
Hier wordt het meeste op gezocht:
Verder zoeken in onze database