Kijkdoosmuseum, Vledder
Kijkdoosmuseum belicht joodse Werkkampen

Cultuur

Kijkdoosmuseum belicht joodse Werkkampen

In en om het Drents-Friese Wold waren tijdens de Tweede Wereldoorlog diverse joodse werkkampen gevestigd. De geschiedenis van die kampen wordt permanent belicht in het Kijkdoosmuseum in Vledder, een museum dat dag en nacht gratis is te bezichtigen. 

Het Kijkdoosmuseum is het enige museum in ons land dat 24 uur per dag en zeven dagen per week open is. Door acht kijkgaten aan de buitenkant van de voormalige barak krijgt de bezoeker een beeld van hoe het leven in zo’n werkkamp was. Voor de bouw van de kijkdoos zijn authentieke barakwanden gebruikt. De Stichting joodse Werkkampen heeft een uit het kamp Fochteloo afkomstige barak gedemonteerd. Een boer uit het Friese Ureterp had die in gebruik als kippenschuur. 

Het museum is een initiatief van de stichting joodse Werkkampen. Het werd in 2014 geopend door Anke Pijnappel – De Vegt, wiens man Ben als joodse Amsterdammer in 1942 gedwongen in het nabij Vledder gelegen werkkamp De Landweer in Elsloo zat. Zelf woonde Anke als boerendochter op een steenworp van dat kamp. Pijnappel ontsnapte uit het werkkamp en dook onder bij de familie De Vegt. Hij kreeg daar verkering met Anke. Kort na de oorlog trouwde het stel. Zijn bewaard gebleven brieven en foto’s uit het werkkamp vormen de basis van het Kijkdoosmuseum. 

In de Kijkdoos is een tafereel van het leven buiten de barak te zien en er is een kamer van de barak in oorspronkelijke staat teruggebracht. Alles in het Kijkdoosmuseum is uitgelicht met spots die automatisch aangaan als bezoekers door de gaten een kijkje nemen.

Begin 1942 werden joodse mannen opgeroepen om (dwang)arbeid in dat soort kampen te verrichten. Er waren zo’n 40 joodse werkkampen in ons land. Zij vormden het voorportaal van kamp Westerbork. In één georganiseerde actie haalden de nazi’s de kampen in de nacht van 2 op 3 oktober 1942 leeg en deporteerden de Joden via Westerbork naar de vernietigingskampen Auschwitz en later Sobibor. Bijna niemand van hen overleefde de oorlog. 

De Stichting Joodse Werkkampen probeert om de in het kader van de Jodenvervolging belangrijke geschiedenis van de joodse werkkampen uit de vergetelheid te halen. Op diverse plaatsen in het noorden en oosten werden op locaties van werkkampen monumenten geplaatst. In en om het Drents-Friese Wold staan monumenten in Wateren (de kampen Diever A en B), Elsloo (De Landweer), Fochteloo (Ybenheer) en Blesdijke (It Petgat). 

Het Kijkdoosmuseum is gevestigd aan de Lange Wanden in Vledder. 

Geïnteresseerden lezen ook het verhaal over het onderduikershol in het Drents-Friese Wold bij Diever en het onderduikershol op de Kale Duinen tussen Appelscha en Elsloo. 

Fotocredits:

– Henk Vondeling

Verder zoeken in onze database