Wandel over OlmenEs, een dorp op zich

OlmenEs ligt midden in het Drents-Friese Wold bij Appelscha. Het is met de auto te bereiken via de 650-meter lange Sanatoriumweg. Er wonen 130 mensen op het complex. OlmenEs is de grootste werkgever van Ooststellingwerf. Op het terrein zit onder meer een bakkerij, een restaurant, een kinderdagverblijf, een zagerij en een boerderij. Het zijn slechts een paar van de faciliteiten. Het kan met recht een dorp op zich genoemd worden met daar doorheen mooie wandelmogelijkheden.

Voorheen was de route aangegeven met rode paaltjes, maar die zijn tijdens de coronacrisis weggehaald, vanwege te veel drukte. Ze zijn nooit teruggeplaatst. Maar wees gerust: het wandelen is nog net zo mooi, je moet alleen zelf de route bepalen. Zodra je door de poort komt, bevindt zich meteen aan de linker kant een parkeerplaats, vanaf waar je zo het bos inloopt. Rijd je iets verder door (houd rechts aan), dan kom je op een grotere parkeerplaats. Daar gaat vanaf de aanrijdroute rechts een pad het bos in. Je vindt er de mooiste paden.

Verdwalen kun je er niet, want om het hele terrein staat een ijzeren hek met prikkeldraad. De rode route was voorheen zo’n  3,1 kilometer en die liep langs de buitenzijde van het terrein.

Je wandelt langs de zeven woonhuizen, werkplaatsen en talrijke dagbestedingen. Het ‘dorp’ waar ook Stellinghaven gevestigd is, is vijftig hectare groot en mede daarom ook een perfecte plek voor de bewoners. Het ligt midden in de natuur. De bewoners komen er tot rust. De gemeenschap voor volwassenen met een verstandelijke beperking verwelkomde in april 1994 haar eerste bewoners in het tijdelijke woonhuis de Es. In de werkplaats de Olm konden zij werken. Deze waren gelegen in de periferie van het terrein. Daarna werden nieuwe, permanente gebouwen geplaatst. Het pad voert dwars door het bos, waar op de paden af en toe een zaagblok staan. Dat is omdat de bewoners de vijftig hectare onderhouden. Dode bomen worden verwijderd en goed hout gebruiken ze om onder meer picknicktafels en andere voorwerpen van te maken. De vele creaties zijn te koop in de winkel op het terrein. Vanaf de ingang bevindt de winkel, waar ook koffie, thee en taart verkrijgbaar is, zich naast de tweede drempel op het terrein. Ook leuk om even een tussenstop te maken.

De organisatie had het terrein hermetisch kunnen afsluiten om de bewoner nog meer rust te gunnen, maar in plaats daarvan stelden zij het open voor iedereen die het maar wil bezoeken. Iedereen mag genieten van de mooie plek. De ontzettend vriendelijke bewoners kijken je af en toe wat verbaasd aan. Maar toch wordt het altijd gevolgd door: ‘Hallo’, waarna zij doorlopen of doorgaan met hun werkzaamheden. Er is ook een labyrint te vinden. Het geeft de gebruiker een kalmerende werking. Het is bedoeld voor bewoners om hun hoofd leeg te maken. De wind door de boombladeren helpt daarbij enorm. Even lekker het verstand op nul en rondjes lopen tot het middelpunt bereikt is. Zes minuten duurt deze wandeling, terwijl het zo dichtbij lijkt. Vlabij het labyrint ligt een vuurplaats en klein openluchttheater. Het is duidelijk een plek waar de bewoners hun feestjes vieren.

Achterop het terrein staat een enorm wit huis. Het is het huis waar vroeger de dokter woonde. Het terrein was toen eigendom van Beatrixoord, waar onder meer mensen met tuberculose verpleegd werden. Het is nu een plek die vrijgemaakt is voor bewoners. Ze beschikken over een enorme tuin met speeltoestellen en een uitzicht over een weiland met koeien. Het pad loopt tussen de weilanden door met aan weerszijden een hek. Het is heerlijk lopen, zo midden over het weiland. Een kavelpad waarover de koeien heen en weer naar hun stal kunnen lopen steek je over door een schrikdraad open en dicht te doen. Het pad draagt de naam ‘Koop Daniëls pad’, vernoemd naar één van de oprichters van OlmenEs. Hij overleed in 2016 en werd begraven op de begraafplaats van de OlmenEs. Ja, ze hebben zelfs een eigen begraafplaats. Het ontbreekt nergens aan hier.

Na het Koop Daniëls pad loop je een plein op. Aan alle kanten word ik aangekeken. Niet door mensen dit keer, maar door dieren. Koeien, kippen die vrij rondlopen: de boerderij van OlmenEs. Hier worden alle beesten verzorgd.

Vlakbij het kassencomplex, achter een woonhuis ligt een voormalige tennisbaan. Het was aangelegd voor de verpleegsters die er werkten, zodat ze in hun vrije tijd een balletje konden slaan. Omdat die groep daar in de jaren negentig niet meer hoefden te overnachten, konden ook mensen van buitenaf en naartoe gaan. Momenteel is het geen tennisbaan meer, maar een moestuin. Alles is nog wel in stand gehouden, behalve het net en de tegelvloer. Die zijn beide verwijderd. Het houten hokje waar je kon schuilen als het regende, staat er nog, net als de muur waar je een balletje tegenaan kon slaan om te oefenen. De muur heeft nu geen doel. Het hekwerk er omheen bleef bestaan, waarschijnlijk zodat de bosbewoners de bloemen en planten niet opeten. Goed bedacht.

Ontdek onze wandelpagina voor meer routes in de omgeving.

Fotocredits:

Koert Vondeling
Henk Vondeling