Het Nationale Gevangenismuseum in Veenhuizen: interactief en helemaal van deze tijd 

Interactief, modern, een belevenis. Zo kan het Nationale Gevangenismuseum in Veenhuizen het best omschreven worden. Precies waar je op hoopt als je er naartoe gaat. 

Bij binnenkomst weet je meteen waar je je begeeft. Achter elk raam zitten tralies en voor de rest word je omringd door stevige en dikke muren. Naar buiten gluren gaat moeilijk, veel glas is verduisterd. De bezoeker sluit zich even helemaal af van de buitenwereld en laat zich boeien. Letterlijk, want eenmaal binnen kun je ervaren hoe het was in de bajes. Niet alleen door boeien om je polsen of enkels te slaan, ook mag je even plaatsnemen in een voormalige cel. Of op het bed van een gedetineerde. 

Maar om het lekker grillig te laten beginnen wordt er in een verduisterd gedeelte een film afgespeeld. Er wordt laten zien hoe hoog de straffen vroeger waren in vergelijking met nu. Hoe een kruimeldief een enorme straf kreeg en hoe bewijslast verzameld werd. Een interessante animatie, die enkele minuten duurt. 

Door naar de stemmuur: een scherm vol met stellingen waarover jij je oordeel mag geven. Gevangenen moeten minimaal met z’n tweeën een cel delen in Nederland, luidt de stelling. Voor of tegen? Erg leuk om meteen de uitslag te zien en te zien hoe verdeeld er gereageerd wordt. Je waant je even bewaker als je door de volgende gang loopt. Open een luikje om te zien welke boeven er in de cel zitten. 

Om de volgende hoek: martelwerktuigen. En in het luisterhoekje er tegenover persoonlijke verhalen over hoe criminelen te werk gingen en hoe ze gestraft werden. Het verhaal over het ontstaan van de strafkolonie wordt uitgelegd via een tweede bioscoop. Plaatsnemen kun je in een bootje, zoals de paupers rond 1818 naar het Noorden werden vervoerd. Johannes van der Bosch neemt je mee in zijn gedachtengoed. Voor wie bekend is met de Maatschappij van Weldadigheid loopt om de boot naar een volgende ruimte. Nog meer schermen: onder meer over hoe Veenhuizen gebouwd werd. Maar ook hangmatten, waarin vroeger geslapen werd en foto’s van de oude gevangenen. Er zitten flink wat griezels tussen. 

In het gebouw is een complete rechtszaal nagebouwd. Wie maar wil neemt plaats in de bankjes om naar het verhaal van de aanklager, de advocaat en uiteindelijk van de rechter te luisteren. Er wordt een zaak behandeld en zelf mag de bezoeker ook meestemmen over de straf van de verdachte. En uiteraard is er nog veel meer te zien en te beleven. Zoals de gevangenistoer voor kinderen. 

Kinderen 

Voor kinderen van 7 tot 12 jaar gebeuren vreemde dingen in het Gevangenismuseum. Overal in het gebouw zijn mysterieuze stemmen te horen. En soms moeten ze daarvoor op een leiding tikken. Volg het spannende spoor en ontrafel het mysterie van De Vloek van Veenhuizen! Neem alvast een voorproefje op www.vloekvanveenhuizen.nl. 

Op 18 mei 1975 werd het eerste Gevangenismuseum in Veenhuizen geopend in een oude betonschuur aan de Hoofdweg in Veenhuizen. Het kwam tot stand dankzij de verzamelwoede en inspanningen van de oprichter, de heer Standhart. Dertig jaar later opende het nieuwe Nationaal Gevangenismuseum zijn deuren in een geheel gerestaureerd dwanggesticht uit 1823. Het museum is inmiddels uitgegroeid tot een professionele organisatie. In 2007 is het uitgeroepen tot beste historische museum van Nederland. Het Gevangenismuseum trekt jaarlijks ruim 100.000 bezoekers. Met het uitroepen van Veenhuizen tot UNESCO Werelderfgoed in 2021 zal dit aantal wel flink gaan stijgen. 

Voor of na het bezoek aan het Gevangenismuseum is een wandeling door het dorp aan te raden. Het historische dorp staat vol statige panden en een dagje Veenhuizen is niet compleet met een bezoek aan Maallust. Even lekker uitwaaien kan ook in het nabij gelegen Fochteloërveen. 

Fotocredits:

– Harry Lasker
– Henk Vondeling
– Avalon van der Zaan
– Miranda Drenth

Verder zoeken in onze database