Onderduikershol ligt aan de rand van de Kale Duinen 

Aan de rand van de Kale Duinen in het Drents-Friese Wold ligt een onderduikershol. Vlakbij de uitkijktoren op de Kale Duinen. Een plek waar nu velen recreëren, maar waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gedurende tweeëntwintig maanden zich een joodse familie schuilhield. 

Op de plek zijn nog restanten te zien van hun verblijfplaats en carbid, waarmee de familie destijds kookte. Eind 2020 werd er bij de uitkijktoren op de Kale Duinen een infopaneel geplaatst. Vanaf die plaats kijk je naar een bosje, waar het onderduikershol zich bevindt. 

Het is medio 1943 als er zo’n twintig onderduikers verblijven in enigszins aangepaste schaftketen van Staatsbosbeheer in Appelscha. Nabij Us Blau Hiem (nu de Boscamping) in Oude Willem stonden ze. Door dreigend verraad moesten allen elders worden ondergebracht. Boswachter Assies kon ternauwernood ontsnappen en moest sindsdien ook zelf onderduiken. Hij gaf Albert Oosting de opdracht nieuw onderdak te zoeken voor de onderduikers. En dat lukte. Zoon Arend kon iedereen een veilige plek bieden. De joodse familie Lezer uit Amsterdam, bestaande uit vader Jozef Lezer, moeder Klara van Kleef, dochter Mia en zoon Philip, werden door de Oostings naar de Kale Duinen verhuisd. Nabij de Grenspoel stond toen een ondoordringbaar sparrenbos, waar zo’n vijftig meter van de zandweg een plek werd vrijgemaakt voor de familie. Vader Albert en zoon Arend Oosting voorzagen de familie van eten. 

Grenspoel

In 1944 vond er een grote razzia plaats in de omgeving. Rond de Grenspoel trokken Duitsers om de boel te doorzoeken. Gelukkig voor de familie Lezer stopten ze bij de grens naar Drenthe, slechts honderd meter van de plek waar de familie zich schuilhield. Ze werden niet ontdekt. Een bijzonder verhaal dat niet verloren mag gaan en doorverteld moet worden, vonden de Historische Vereniging van Appelscha en de Historische Vereniging van Diever. In samenwerking met het Regionaal Landschap, die de kosten op zich nam, hebben zij een infopaneel gerealiseerd met een robuust uiterlijk. 

‘Ontzettend dankbaar zijn wij hen voor deze hulp’, zegt Richard Lezer tijdens de bijeenkomst. Hij is de zoon van Philip Lezer. Philip was 9 jaar toen hij zat ondergedoken op de plek waar nu gerecreëerd wordt. ‘Praten mocht hij nooit hardop, behalve wanneer het stormde’, vertelt Richard. En in hun bed zaten allemaal beestjes. ‘Elke dag moesten de lakens grondig schoongemaakt worden. Iets wat mijn vader na de oorlog nog dagelijks deed: het schoonmaken van zijn beddengoed.’ Overgehouden aan de jaren in de Kale Duinen. 

Ontdekt hier meer verhalen over de Tweede Wereldoorlog in het Lage Noorden. 

Fotocredits:

– Historische Vereniging van Appelscha
– Henk Vondeling

Verder zoeken in onze database