Roodbaard liet met regelmaat zijn handtekening achter in Assen 

Als je in Assen loopt, is het soms net alsof je in het decor van een Brits kostuumdrama loopt. Tuinarchitect Lucas Pieters Roodbaard werd in 1781 geboren in Rolde, vlakbij de stad en woonde ook een tijd in de stad. Van de vijftig tuinen en parkbossen in Noord-Nederland die nog bestaan liggen er drie in de Drentse hoofdstad. Eigenlijk vier, maar één heeft nu een compleet andere inrichting. 

Nabij het centrum van de stad ligt Huis Overcingel, wat getypeerd kan worden als landgoed. Het is gebouwd in 1777 in opdracht van Johannes van Lier, ontvanger-generaal van Drenthe. De tuin werd destijds traditioneel aangelegd, met rechte lijnen en een kanaaltje. De zoon van Van Lier, die Huis Overcingel in 1787 in handen kreeg, liet de tuin tussen 1809 en 1823 deels veranderen. Daarvoor huurde hij tuinarchitect Lucas Pieters Roodbaard in. Wat hij precies heeft gedaan is onbekend, omdat tekeningen niet meer bestaan, maar duidelijk is dat het originele ontwerp grotendeels bewaard is gebleven. Roodbaard heeft zich alleen bemoeid met het deel direct achter de woning. Dat deel van het perceel wordt omringd door bomenrijen, waarachter het kanaal zich bevindt. Door de afscheiding ligt de Roodbaardtuin in een rechthoekig vlak. Je vindt er diverse perken met een licht hoogteverschil. Paden kronkelen er doorheen. In de tuin van Overcingel groeit veel stinzenbeplanting. In het voorjaar leggen duizenden krokussen een paars-witte deken over het landgoed. De tuin kent een groot bomenbestand. 

Asserbos 

Op naar het Asserbos, waar achter het Wilhelminaziekenhuis aan de Beilerstraat sinds 2021 een Roodbaardtuin compleet gerenoveerd is. Eigenlijk was deze tuin niet meer zichtbaar, je kon de overkant van het park niet eens meer zien. Reden voor Landschapsbeheer Drenthe om de handen uit de mouwen te steken. Jarenlang is eraan gewerkt met vrijwilligers. Kronkelpaden zijn weer zichtbaar gemaakt, bospaden werden voorzien van houtsnippers, er werd ontzettend veel gesnoeid en gemaaid. Padenstructuren zijn aan de hand van oude kaarten opgezocht en opnieuw aangelegd. De tuin is aan het begin van de negentiende eeuw aangelegd door Roodbaard, die er vlakbij opgroeide. Roodbaard kreeg destijds de opdracht van Jan Haak Oosting, eigenaar van landgoed De Eerste Steen. Saillant detail: door het snoeien van rododendrons is een doorkijkje ontstaan, vanuit het bos kijk je langs de duiventil zo op de woning waar Roodbaard zelf woonde. Kers op de taart is de stobbenpoort in de tuin. Van stammen die door de kap uit het bos zijn verwijderd vanwege ziekte is een poort gemaakt, net zoals de tuinarchitect dat vroeger zelf aanlegde. Ook op oude kaarten is te zien dat een dergelijke poort vroeger op die plek gestaan heeft. 

Voor nummer drie lopen we naar de Oude Vijver (1839), aan de overkant van de Beilerstraat, zo’n 250 meter lopen vanaf de Roodbaardtuin achter het Wilhelminaziekenhuis. Evenals de vierde Roodbaardtuin (1841) is deze ontworpen toen Hendrik Jan Oosting burgemeester was van Assen. Het stadsbestuur van Assen wilde de stad verfraaien voor meer aanzien. Eerst werd de Oude Vijver aangepakt. Het zand dat werd afgegraven om de vijver aan te leggen werd gebruikt voor de verhoging van oevers en voor een eilandje in het midden. Die was te bereiken via een bruggetje. Deze ruimtelijke kwaliteiten doen vermoeden dat het is ontworpen door Roodbaard en kunnen worden vergeleken met het Koepelbosch en het Molenbosch in Oldeberkoop en Stania State in Oenkerk. 

De tuin aan De Brink ligt nabij het centrum van de stad. Deze werd zo’n twee jaar na de Oude Vijver aangelegd. De Brink was in die tijd evenals het Asserbos een belangrijk openbaar park. Kronkelpaden en bolvormige perken zijn nog te zien op oude kaarten. Het park van De Brink bestaat nog steeds, maar de inrichting ervan is sterk gewijzigd. 

De bovenstaande tuinen zijn vrij te bezoeken. Alleen om de tuin van Huis Overcingel te bezoeken dient een wandelkaart van één euro gekocht te worden. Tijdens kantooruren is deze bij het kantoor aan de Kloosterstraat 5 in Assen af te halen. Wandelen met de hond is op deze plek niet toegestaan.

Lees ook het verhaal over De Nieuwe Aanleg in Wolvega. En hier over alle Roodbaardtuinen in het Lage Noorden. 

Fotocredits:

Henk Vondeling

Verder zoeken in onze database